این سوال طبیعتا برای زبان آموزانی ایجاد می شود که با مسیر زبان آموزی ازطریق مهارت شنیداری یا همان مهارت لیسنینگ آشنایی داشته باشند. بدیهی است اکثر زبان آموزان مسیر زبان آموزی کتبی را دنبال می کنند و این یکی از بزرگترین آسیب های زبان آموزی در ایران است. اگر جزو آندسته از زبان آموزانی هستید که با لیسنینگ سر و کله می زنید به شما تبریک می گویم اما اگر با لیسنینگ بیگانه هستید ، حتما از این لحظه فکری برای مهارت شنیداری خود در زبان انگلیسی یا هر زبان خارجی دیگر بکنید!

آیا می شود با لیسنینگ غیرفعال زبان انگلیسی یاد گرفت؟

لیسنینگ انگلیسی  یا همان مهارت شنیداری  در یادگیری زبان دوم و زبان خارجی اهمیت زیادی دارد. تحقیقات زیادی در سطح معتبر ترین دانشگاههای جهان در مورد اهمیت لیسنینگ در یادگیری زبان دوم و زبان خارجی صورت گرفته است.

این تحقیقات نشان می دهد که لیسنینگ غیرفعال (passive listening)   یکی از مهم ترین مهارت ها  برای یادگیری زبان شفاهی دوم و یا زبان خارجی دوم است.تحقیقی انجام شد که در آن از دو گروه از زبان آموزان خواسته شد که به یک فایل صوتی مشترک گوش بدهند تا اصوات ، آواها و کلمات  آن زبان را بشنوند.

گروه اول تمام تمرکزش را بر روی گوش دادن به فایل معطوف کرد و هیچ کار دیگری انجام نداد. این گروه فقط تلاش کرد بین صداها و آواهای زبان انگلیسی تمایز قائل شود . تمرکز این گروه برای گوش دادن به فایل صوتی (لیسنینگ) تمرکز صد در صدی بود. اما گروه  دوم درحالی که داشت همین تمایز را بین آواهای زبان انجام می داد مشغول کار دیگری هم بود و حتی وسط تمرین استراحت می کرد. گروه دوم هنگام لیسنینگ مشغول کار دیگری بود، مثلا رانندگی یا آشپزی می کرد!

نتیجه جالب این تحقیق در مورد لیسنینگ غیرفعال

شاید انتظار داشته باشید گروه اول که صد درصد متمرکز بر گوش دادن به فایل صوتی انگلیسی بود زبان را بهتر یاد گرفته باشد! اما نتیجه چیز دیگری را نشان داد! عملکرد گروه اول در یادگیری زبان خارجی بهتر از گروه دوم نبود! به بیانی دیگر عملکرد گروه دوم بدتر از گروه اول نبود!

در واقع  هر دو گروه عملکرد بسیار خوبی داشتند و قادر بودند  صداها ،آواها و کلمات در زبان جدید را یاد بگیرند. این تحقیق نشان می دهد گوش دادن به فایل صوتی انگلیسی در حالت پس زمینه – یعنی وقتی که مشغول انجام  کار دیگری هستید –  به همان اندازه قدرتمند است که بخواهید لیسنینگ فعال داشته باشد.فراموش نکنید که زبان آموزان در گروه دوم، حتی وقتی که مشغول کار دیگری بودند هم توانستند آواها و اصوات وکلمات زبان جدید را جذب کنند! گوش دادن به فایل صوتی زبان خارجی حتی درحالی که مشغول کار دیگری هستید باعث می شود آن زبان را جذب کنید.

یک ضرب المثل که می گوید « هیچ ناهاری مجانی نیست»  (There is no such thing as a free lunch )  منظور این است که چیزی را  مفت به شما نمی دهند!

اما  به شما مژده می دهم که تحقیقات نشان می دهد در بحث یادگیری زبان انگلیسی ناهار مفت می دهند! یعنی می توانید بدون کمترین تلاش طاقت فرسا – به  صورت طبیعی و آسان و بدون هزینه – زبان یاد بگیرید!

شما فقط با گوش دادن به فایل های صوتی زبان انگلیسی آن هم در حالتی که تمرکز شما روی چیز دیگری است می توانید مفت و مجانی زبان یاد بگیرید! اما این هدیه رایگان فقط و فقط در صورتی بدست می آید که شما مهارت لیسنینگ را جدی گرفته باشید.

شما برای یادگیری زبان انگلیسی باید فقط و فقط به آن زبان گوش کنید. این کار کمک بسیار زیادی به شما می کند تا بر آن زبان مسلط شوید. فراموش نکنید که هدف از لیسنینگ غیرفعال و  لیسنینگ فعال  یادگیری زبان شفاهی است، نه زبان کتبی!  زبان شفاهی انگلیسی همان زبانی است که در گفتگوها مورد استفاده قرار می گیرد. بدیهی است برای یادگیری زبان کتبی باید روی منابع مکتوب زبان کار کنید که جای بحث آن در این مقاله نیست.

در یادگیری زبان شفاهی انگلیسی، مغز شما مثل یک نرم افزار فوق العاده عمل می کند و قادر است صداها و آواهای زبان جدید را درحالی که مشغول کار دیگری هستید رمزگشایی کند!این مهم ترین کارکرد مغز شماست.

لیسنینگ غیرفعال در کودکان برای یادگیری زبان مادری

یک کودک دو ساله وقتی اولین بار در زبان مادری اش لب به سخن می گشاید، این کلمه از ناکجاآباد نمی آید بلکه طی دو سال اول زندگی، کلمات و آواهای زبان مادری اش را به تدریج جذب می کند. کودک به صحبت های مادر یا پدرش گوش می کند و به همان زبان صحبت می کند درحالی که هیچ توجه و تمرکز مستقیمی روی زبان مادری اش ندارد.

واقعیت این است که زبان مادری از ناکجاآباد یکدفعه سبز نمی شود بلکه مغز کودک به تدریج صداها و آواها و کلمات و عبارت های زبان مادری را پردازش می کند تا از داخل همین زبان شنیداری، ساختارهای زبان و جمله بندی ها را در زبان شفاهی و محاوره ای یاد بگیرد.

برخی معتقدند که انعطاف پذیری  مغزی کودکان به حدی بالاست که باعث می شود به صورت جادویی زبان مادری را یاد بگیرند ، من هم با این نظریه موافقم، اما روش یادگیری در کودک و بزرگسال می تواند یکسان باشد. شما در گروه زبان و ترجمه جلالی فر، با این روش آشنا خواهید شد اما شرط اول تسلط بر مهارت شنیداری است.  روش یادگیری زبان مادری در کودک نباید متفاوت از یادگیری زبان شفاهی در فرد بزرگسال باشد.

کودک با تمرین، زبان مادری اش را یاد می گیرد. دو سال لیسنینگ تمرین می کند تا شروع به صحبت کردن بکند. شما دو سال تمرین لیسنینگ داشته باش، نصف یک کودک می توانی حرف بزنی!نمی توانی؟

شاید یک فرد بزرگسال در هنگام صحبت کردن به زبان انگلیسی شاهد تاثیر لهجه مادری اش باشد که هیچ اشکالی ندارد. اما فرد بزرگسال قطعا می تواند با شنیدن به فایل های صوتی مناسب و متناسب با هدفی که در زبان دارد، به راحتی به زبان خارجی مورد نظر – به خصوص انگلیسی- مسلط شود. مهم ترین پیام این مقاله تاکید روی مهارت لیسنینگ یا مهارت شنیداری در یادگیری زبان خارجی است. نکته دیگر این است که اگر فرصت ندارید به صورت متمرکز وقت بگذارید و فایل های صوتی انگلیسی را گوش کنید ،  توصیه من این است روش لیسنینگ غیر فعال را امتحان کنید .یعنی  وقتی که مشغول کار دیگری هستید مثل رانندگی یا آشپزی یا خیاطی یا هر کار دیگری که ذهن شما را می تواند مشغول کند، تمرین لیسنینگ داشته باشید. .شما با این روش از وقت های مرده ، زبان یادمی گیرید.البته لازم است که دقیقا بدانید کدام فایل های صوتی را باید  گوش کنید.

نویسنده مقاله: حامد جلالی فر کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی

برای عضویت در خبرنامه گروه زبان و ترجمه جلالی فر آدرس پست الکترونیک خود را ثبت کنید