«وَمِنْ آیَاتِهِ خَلْقُ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضِ وَاخْتِلاَفُ أَلْسِنَتِکُمْ وَأَلْوَانِکُمْ إِنَّ فِى ذَلِکَ لاَیَات لِلْعَالِمِینَ»

ترجمه:

و از نشانه‏ هاى او آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف زبانها  و رنگهاى شماست قطعا در این [امر نیز] براى عالمان نشانه‏ هایى است . 

نه تنها آسمان ها و زمین از آیات و نشانه های عظمت خداوند هستند بلکه  تمام کائنات نشانه خداوند محسوب می شوند. خداوند حتی از وجود پشه به عنوان آیه و نشانه عظمت خود یاد می کند. بعضی از نشانه های خداوند به علت وسعت و عظمت باعث حیرت انسان می شوند اما برخی دیگر از آیات او در ظاهر عظمتی ندارند ولی وقتی با نگاه موشکافانه مورد بررسی قرار گیرند ، عظمت پنهان آنها آشکار می شود. وقتی گفته می شود آسمان ها و زمین از نشانه های عظمت خداوند هستند ،درک این عظمت برای هر  انسانی کاملا آسان است. کافی است به فاصله زمین از خورشید، وسعت منظومه شمسی یا وسعت کهکشان راه شیری و میلیاردها کهکشان دیگر در جهان هستی توجه شود.  خورشید در مرکز منظومه شمسی قرار دارد، فاصله خورشید تا انتهای منظومه شمسی ، یعنی قبل از ورود به فضای بین ستارگان، حدود ۱۴۴ میلیارد کیلومتر است!  دو برابر این عدد مساوی با قطر منظومه شمسی است.  اگر منظومه شمسی را به شکل یک بیضی در نظر بیگریم  و بخواهیم از یک طرف وارد آن شویم و پس از رسیدن به خورشید در مرکز منظومه شمسی، از طرف دیگر آن خارج شویم باید ۲۸۸ میلیارد کیلومتر مسافت  طی کنیم!

این عظمت با حساب و کتاب قابل درک است اما عظمتِ زبان و قدرت تکلم در انسان ها، بسیار پیچیده و نیازمند دانشی عمیق است که فراتر از هرگونه ساده انگاری باشد.  وقتی در قرآن گفته می شود پشه از آیات و نشانه های خداوند است، درک این عظمت نیازمند تحقیقات علمی است تا متوجه شویم چه پیچیدگی هایی در وجود پشه قرار دارد که باعث شده است خداوند این موجود کوچک را به عنوان آیه و  نشانه خود معرفی کند؟ برخی  مخلوقات خداوند آنقدر عظمت ظاهری دارند که خیلی سریع می پذیریم که از نشانه های خداوند هستند اما برخی دیگر از  مخلوقات و پدیده ها در ظاهر چندان مهم به نظر نمی رسند ولی وقتی زاویه دید خود را درباره آنها تغییر می دهیم ، به عظمت آن ها پی می بریم. شاید پشه ها در نگاه اول موجوداتی مزاحم باشند که  با نیش زدن  برای ما دردسر ایجاد می کنند اما درک فواید آنها نیازمند تحقیقات علمی است. امروز ثابت شده است که پشه ها فواید زیادی برای اکوسیستم دارند.  وقتی خداوند از تفاوت زبان ها به عنوان آیه و نشانه خود نام می برد حتما حکمتی در آن نفهته است و واقعیت هایی در این کلام وجود دارند که ما باید آنها را شناسایی و کشف کنیم.

 انسان ناطق و حیوان صامت:

خلقت انسان از جنبه جسمی معجزه است. قلب، مغز، ریه چشم ، گوش و زبان   هر کدام معجزه هستند که فقط علم می تواند درباره عملکرد پیچیده آنها توضیح بدهد اما چرا زبان به معنای قدرت تکلم، از نشانه های خداوند محسوب می شود؟ انسان موجودی ناطق است در حالی که حیوانات ناطق نیستند. آیا حیوانات زبان ندارند؟ حیوانات عضوی به نام زبان دارند و از این عضو برای تولید صدای مخصوص خود استفاده می کنند ولی هرگز  تکلم و تولید کلام ندارند . البته قطعا حیوانات برای برقراری ارتباط با یکدیگر ازساز و کارهای مختص خودشان استفاده می کنند  ولی  ما   انسان ها از عضوی به نام زبان ، برای تولید صداهای مختلف استفاده می کنیم و با استفاده از  تعداد محدودی از صداها ، به صورت نامحدود و به شیوه های مختلف کلام تولید می کنیم. چرا انسان ناطق و حیوان صامت است؟

 اولین پاسخ این است که مخچه انسان ها بسیار پیشرفته است در حالی که حیوانات یا مخچه ندارند یا اینکه مخچه آنها به اندازه انسان ها تکامل یافته نیست. زبان به عنوان عضوی از بدن تنها نقش یک ابزار را برای تولید صدا ایفا می کند. نقش زبان هم در انسان ها و هم در حیوانات برای تولید صدا است. البته برخی حیوانات فاقد تار صوتی هستند و هیچ صدایی تولید نمی کنند ولی آندسته از حیواناتی که تار صوتی دارند و صدا تولید می کنند به دو دسته تقسیم می شوند. همه گربه ها صدای مشابهی در سراسر جهان تولید می کنند. همه سگ ها و اردک ها در سراسر جهان یک صدا تولید می کنند. برخی حیوانات قدرت تقلید صدا دارند که معروف ترین آنها طوطی است. جالب است که طوطی ها تا صوتی ندارند بلکه با استفاده از ماهیچه های گلو هوا را حرکت می دهند و صدا تولید می کنند. بحث تولید صدا در حیوانات بسیار گسترده است اما همین سئوال را در ذهن خود داشته باشید که چرا با وجود عضوی به نام زبان در اکثر حیوانات ، آنها مثل انسان ها قدرت تکلم ندارند؟

 اگر در مورد نقش عضوی به نام زبان در تولید کلام شک دارد کافی است زبان خود را به سقف و کف دهانتان بچسبانید و بگویید« من زبان را دوست دارم ».

زبان های مختلف در جهان:

نکته جالب درباره تفاوت زبان ها این است که انسان ها از لحاظ ویژگی های فیزیکی برای تولید کلام هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. وقتی بحث تکلم در انسان را با بی زبان بودن حیوانات را مقایسه کردیم گفتیم که علت اصلی تفاوت مخچه انسان ها با حیوانات است اما انسان ها که از لحاظ مخچه و عضوی به نام زبان و تارهای صوتی هیچ تفاوتی با هم ندارند پس چرا  به زبان های مختلف صحبت می کنند؟

مردم کشورهای مختلف جهان به شیوه های متفاوت از زبان (عضو بدن) برای تولید صدا استفاده می کنند. معروف ترین مثال زبان عربی است که فاقد چهار حرف ( پ ژ گ چ) است. زبانی که در بدن یک عرب زبان وجود دارد با زبانی که در بدن یک فارس وجود دارد هیچ تفاوتی ندارند اما چهار حرف ( پ ژ گ چ) در زبان عربی مطلقا وجود ندارند.    در زبان عربی به انگلیسی، « انجلیزی » گفته می شود. به گرگان ، «جرجان » می گویند.  در زبان عربی به  چالوس ،« تشالوس» می گویند. به پاناما ، «باناما» می گویند و نمونه های بسیار زیادی که در این زمینه وجود دارد. در مورد اینکه زبان از آیات الهی است ساعت ها می توان صحبت کرد  اما در این مقاله  قصد نداریم به صورت مفصل در مورد زبان صحبت کنیم . تنها کاری که می توانیم انجام دهیم این است که به صورت فهرست وار  توضیح دهیم که چرا زبان از آیات و نشانه های خداوند است؟ 

 تاثیر فکر بر زبان؟

یکی از مباحثی که در زبان شناسی مطرح است تقدّم یا تاخّر زبان و فکر است. زبان (language)  ابزاری برای انتقال  فکر ( thought) از یک فرد به فردی دیگر است. انسان موجودی متفکر ، باهوش و خلاق است. همین خلاقیت و هوش باعث شده است که انسان ها در مناطق مختلف جهان استفاده های متفاوتی از تار صوتی داشته باشند و اسامی مختلفی به اشیاء اطراف خود بدهند و برای بیان افکار و احساسات خود از نمادهای شفاهی و مکتوب مختلف استفاده کنند . به همین علت زبان های مختلف در جهان تولید شده است. زبان های متفاوت در جهان محصول اندیشه های متفاوت هستند. قطعا زبان محصول و مخلوق ذهن انسان ها است. انسان متفکر برای بیان فکر خود و برقراری ارتباط با دیگر انسان ها ، توانایی بالقوه ای به نام زبان را به فعلیت رساند و متکلم شد.